Dövmüyoruz Ama Dövmekten Beter

LHerkesin bildiği bir hikaye ile başlayalım yazımıza. Bilim adamlarından bir grup, araştırma amacıyla dört maymunu bir kafese kapatmışlar.

Kafesin tepesine, maymunların erişebileceği bir yere de bir hevenk muz asmışlar. Doğal olarak  maymunların muzları yemek için hamle yapmalarını beklemeye başlamışlar.

Maymunların en hareketlisi muz hevengine doğru hamle yapınca, bilim adamları maymunu bir güzel dövmüşler, tazyikli suyla ıslatmışlar, sonuçta maymun muzu yemekten vazgeçmiş.

Çok geçmeden ikinci bir maymun daha muzlara doğru sıçramış ve bir muz yakalayarak yemeğe teşebbüs etmiş. Bu maymuna da aynı işlem uygulanmış. Bilim adamları onu da bir güzel dövmüşler ve tazyikli su ile ıslatmışlar. Muzların yenemeyeceği böylece ona da anlatılmış.

Üçüncü maymunun hamlesi de aynı işlemi görmüş ve gene başarısızlıkla sonuçlanmış.

Dördüncü ve son maymun muzlara doğru hamle yapınca diğer üç maymun ona saldırarak bu sefer hemcinslerini onlar bir güzel pataklamışlar ve muzlara erişmesine engel olmuşlar.

Kafese koydukları ilk dört maymunu istedikleri şekilde etkilediklerini düşünen bilim adamları deneylerinin bir ileri aşamasına geçmişler.

Artık muzdan vazgeçmiş olan maymunlardan bir tanesini kafesten çıkararak yerine bu deneyi hiç yaşamamış başka bir maymunu kafese koymuşlar.

Yeni maymun kafese girer girmez muz hevengine doğru bir hamle yapmış. Fakat diğer üçünün saldırısı ve dayağı ile en kısa sürede bu isteğinden vaz geçmiş.

Bu şekilde ilk gruba ait üç maymun da teker teker değiştirilmiş. Yeni gelenlerin muzları yeme hamleleri hep diğer üç maymundan dayak yemeleri ile sonuçlanmış. Bu şekilde tüm maymunlar muzlara dokunulmayacağını öğrenmişler. Dokunduklarında karşılaştıkları müthiş dayak ve şiddet onların bu içgüdülerinden vazgeçmelerini sağlamış.

Hikayeden sonra bir soru ile devam edelim:
13 ün yarısı nedir?
Cevabınız genellikle 6,5 olacaktır. Biraz daha düşündüğümüzde başka cevapları da bulabiliriz.  1/3  , on -üç  gibi.

Sınıfta öğrencilere bir soru sorduğumda bazen bir öğrenci belki konu ile ilgili olmayan bir cevap veriyor. Bu cevaptan sonra sizce sınıfın durumu nedir? Tahmin ettiğiniz gibi yukarıdaki maymun hikayesinde gerçekleşen durumun aynısı. Diğer öğrenciler cevabın o olmadığını sırıtarak, cevabı veren öğrenciyi alaya alan bir davranış sergiliyor. Yine yukarıda bir sorunun çeşitli cevaplarının da olabileceğini gördük. Ancak soru karşısında farklı düşünen öğrenciyi maymunlar gibi hep beraber dövdük. 

Bizler büyük harflerin kullanıldığı yerler konusunda mısraların ilk harfi büyük harfle başlar yargısı ile büyürken, bir şair çıkıp bütün mısraları küçük harfle başlattı. (Şiirlerinde büyük harf kullanmayan, mısraları hep küçük harfle başlayan Attila İlhan; gerekçe olarak "harfler arasında hiyerarşi olmaz" demiştir. )

Bütün fikirler sürekli hareket halindedir. Nihai fikir gibi bir şey olamaz. Aynen bütün gelecek şiirleri lüzumsuz kılacak şekilde nihai bir şiir veya bütün gelecek müzik kompozisyonlarını gereksiz kılacak şekilde nihai bir senfoni olamayacağı gibi.